Powrót do przeszłości – stare Bezrzecze

10424040_10202032865524696_1972579985_oMieszkając w Bezrzeczu już od dobrych kilku lat widzę jak nasza „wieś” się rozbudowuje, jak przybywa mieszkańców. Jako dziecko przyjeżdżałam tu do babci koleżanki. Bezrzecze wyglądało całkiem inaczej. Kilka domostw, budynki gospodarcze, pola i siano. W miejscu gdzie jest moje osiedle mieścił się PGR.

Zdjęć starego Bezrzecza jest niewiele. Kilka fotografii otrzymałam od Sedina.pl. Patrząc na nie, staram sobie wyobrazić jak ludzie kiedyś tu żyli 🙂

Pałac w Bezrzeczu

park_bezrzecze01_700Mało kto wie, że w naszym Bezrzeczu mieścił się piękny pałac. Usytuowany był na samym końcu wsi. Teren ten wpisany jest do rejestru zabytków i należy do strefy ochrony konserwatorskiej. Teren ten znajduje się w strefie „K” co oznacza: strefa ochrony krajobrazu. Cały teren pałacowy obejmuje rozległy obszar. Od ulicy Górnej gdzie znajduje się końcowy przystanek autobusowy, aż w dół ul. Parkowej gdzie widoczne są jeszcze ruiny pałacu, kamienne schody i staw. Dwór zwany potocznie zamkiem rozpłynął się po roku 1945.

 

Kilka faktów historycznych

Do 1945 roku nasza wieś nosiła nazwę (niem.) Brunn co oznacza Zdrój, a po 1945 Broń była to nazwa przejściowa. Dokładnie nie wiem, ale chyba od 1954 roku wieś zmieniła nazwę na Bezrzecze.

Bezrzecze leży na szczycie, kulminacyjny punkt wynosi 67,8 m n.p.m. Z osiedla wypływa niewielka rzeczka Bukowa, nad którą archeolodzy stwierdzili występowanie osadnictwa ludzkiego już w neolicie.

Ciekawostka: na terenach Polski neolit trwał w latach 5200-1900 p.n.e.

 

Miejscowość nasza została założona na planie ulicówki.

Ciekawostka:  ulicówka to typ wsi, jednodrożnej o zwartej zabudowie po obu stronach drogi, jest to wieś o zabudowie rozciągniętej, z budynkami z jednej lub dwu stron drogi. Wyglądem przypomina miejską ulicę.

 

Pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1260 roku i mówi, że wieś nasza nosiła nazwę  „Beseritz” tj. Bezrzecze, a więc miejsce gdzie nie ma rzeki. Kolejna wzmianka jest z 15 lutego 1271 (jako należąca do Dietricha von Salzwedela wieś Brunnecke), następna zaś z 1277 w postaci Brunne jest już pochodzenia niemieckiego oznaczającą „studnię”, zagłębienie pomiędzy dwoma niewielkimi wzniesieniami.

Wieś Bezrzecze należała pierwotnie do uposażenia fundacji Mariańskiej w Szczecinie. Wzmiankowana w II połowie XIII wieku, a najstarszy zachowany wpis w księgach szczecińskiego kościoła Mariackiego pochodzi z 1336 roku. W średniowieczu była jednocześnie wsią kościelną i lennem rycerskim.

W 1480 r. książę Bogusław X, oddał wieś na własność rycerzowi Henningowi Lindstedt. Wieś często zmieniała właścicieli. W 1527 r. przypadła Vivigenzowi I von Eickstedt, który otrzymał także puste tereny na Głębokim oraz część jeziora Głębokie. W 1589 r. wieś kupił kanclerz książęcy Otto von Ramin auf Krackow. W rękach tego rodu, Bezrzecze znajdowało się aż do końca XIX wiek w. W 1828 r. zostało wpisane do matrykuły majątków rycerskich. Majątek ten składał się z folwarku Owczary, dawnej owczarni, oraz folwarku Stangenhorst. Majątek wraz z lasem i folwarkami wynosił 4592 morgi.

Ciekawostka: W XIX w – 1 morga = 0,5599 ha.

 

Gleba w majątku była I, II i III klasy, uprawiano tu pszenicę, żyto, owies, fasolę, wykę, koniczynę i łubin. Dobrze była prowadzona gospodarka leśna, co sto lat zmieniano drzewostan, rosły tu brzozy, olchy i sosny, dawniej były tu także buki i dęby.

Pod koniec XIX wiek w. wieś rozbudowuje się. Znajduje się tu 20 domów mieszkalnych, liczba mieszkańców w 1894 r. wynosiła 260, wyznania ewangelickiego, ale było wśród nich także 6 Żydów. Wieś i majątek należały do parafii w Wołczkowie. Była tu jedna szkoła podstawowa dla 35 dzieci. Tuż obok wsi wybudowano, należący do garnizonu wojskowego w Krzekowie olbrzymi plac ćwiczeń.

W trakcie II wojny światowej wieś nie ucierpiała, została zajęta 26 kwietnia 1945 r. przez wojska radzieckie (2 Front Białoruski – 2 Armia Uderzeniowa), a została przekazana administracji polskiej 4 października 1945 r.

Po 1945 istniał tu PGR zlikwidowany w 1992. W II połowie XX wiek w. mieszkały tu rodziny trudniące się rolnictwem oraz pracowników pobliskiego Szczecina. Od 1990 r. wieś nabrała charakteru zurbanizowanego, powstały nowe budynki, działki itp.

Ciekawostka: W lasach przy drodze do Wąwelnicy do 1993 roku znajdowała się jednostka PGW AR – Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej.

 

Zabytki

  • Kościół XV-wieczny wraz z cmentarzem (wpisany do rejestru zabytków pod numerem 873).
  • Park pałacowy (wpisany do rejestru zabytków pod numerem 863) w północnej części Bezrzecza.

Jeżeli ktoś ma stare zdjęcia Bezrzecza bardzo proszę o kontakt 🙂 Mogą to być zdjęcia z przed 20 czy 30 lat!

 

Galeria zdjęć Stare Bezrzecze:

Zobacz zdjęcia z innych wydarzeń w dziale Galeria

 

 

Źródło zdjęć: sedina.pl, zachodniopomorskie.fotopolska.eu

11 Komentarzy

  1. Piotr
    4 sierpnia 2016    

    Witam

    W prawdzie zdjęć dawnego Bezrzecza nie mam bo jestem tutaj nowym mieszkańcem, ale jak zawsze interesuję się miejscami gdzie przebywam, mieszkam i dlatego odsyłam do książki dr Marka Łuczaka z 2010 roku pt. ,,Szczecin Krzekowo, Bezrzecze” którą notabene przeczytałem. Nie jest to duża publikacja.
    Warto krótko powiedzieć, że z kompleksu pałacowego zachował się jedynie budynek zarządcy majątku i głębiej budynek gospodarczy. Jest to ten budynek z dwuspadowym dachem stojący przy samej ul. Górnej z prawej strony jadąc od Krzekowa, praktycznie przed samą pętlą autobusową. Ma charakterystyczne wieżyczki na krańcach (rogach) dachu i przy frontowym wejściu. Na jednym zdjęciu z artykułu przedstawiającym pałac od frontu, a robionym za muru z ogrodu (jest to miejsce po przeciwnej stronie ulicy) widać z prawej strony kawałem owego budynku z jedną wieżyczką a w głębi budynek gospodarczy. Trzeba też jasno powiedzieć, że pałac został rozebrany a materiał z niego posłużył do budowy czegoś innego bo czas powojenny nie służył utrzymywaniu takich budowli. Były ważniejsze potrzeby a nie pałace. Zaś dom zarządcy wraz z otoczeniem pozostał ponieważ w nim można było zamieszkać.

    Pozdrawiam mieszkańców

    • eR eS
      4 sierpnia 2016    

      Pałac został rozebrany na chlewiki, ale jeszcze w latach 80. stał, może nie w pełnej krasie, ale nadawał się do odbudowy.

      • Redakcja
        4 sierpnia 2016    

        Ma Pan może zdjęcia? Jestem bardzo ciekawa jak to wyglądało w latach 80.

        • eR eS
          6 sierpnia 2016    

          Niestety, znam to z relacji mieszkającej tu koleżanki – będąc pacholęciem bawiła się w pałacu, co zapewne przyczyniło się do jego degeneracji 🙂

          Ale pytanie ciekawe – czy ktoś ma zdjęcia z Bezrzecza z okresu 45-90? Może jakiś apel Redakcji? Pospolite ruszenie?

          A co do książek. Niedawno ukazała się albumowa publikacja Andrzeja Łazowskiego, ze świetnymi zdjęciami współczesnymi (AŁ) i archiwalnymi. Polecam, bo wiele z tych miejsc już nie wygląda jak 3-4 lata temu.

          • eR eS
            6 sierpnia 2016    

            Zapomniałem podać tytuł: A. Łazowski, „Dobra i okolice”, Szczecin 2015. Wydawnictwo dwujęzyczne, polsko-niemieckie.

    • Redakcja
      4 sierpnia 2016    

      Panie Piotrze bardzo dziękujemy za ciekawy komentarz, a książkę posiadam i również przeczytałam. Polecam każdemu mieszkańcowi Bezrzecza 🙂

  2. Matros
    5 sierpnia 2016    

    Fajnie gdyby teren po Pałacu został zagospodarowany i byłby ogólnie dostępny dla mieszkańców, np. w formie parku z ławeczkami i placem zabaw. (może budżet obywatelski).

    • tomek
      9 sierpnia 2016    

      Teren jest własnością prywatną pod nadzorem Konserwatora Zabytków, więc niestety gmina nie może tam nic zrobić.

      • Redakcja
        9 sierpnia 2016    

        Dokładnie. Teren tzw. pałacowy należy do osoby prywatnej i niestety nic tam nie można zrobić. Miejmy nadzieję, że osoba prywatna kiedyś coś ciekawego tam stworzy.

        • Joanna
          28 października 2018    

          Wydaje mi się,ze teraz ten teren jest wystawiony do sprzedazy.Mize w gminie znalazłyby się środki i faktycznie moznaby było mieć park w Bezrzeczu…..Prośba wielka do naszych lokalnych władz…..

  3. PIERD
    16 września 2022    

    :(:)

WAŻNE: Twój komentarz może nie pokazać się od razu.
Czasami musimy go zatwierdzić ręcznie. Cierpliwości ;-)

Skomentuj tomek Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

 
WAŻNE: Twój komentarz może nie pokazać się od razu.
Czasami musimy go zatwierdzić ręcznie. Cierpliwości ;-)

Magdalena Zagrodzka na Wójda Dobrej!

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Bezrzecze Prognoza pogody
reklama w gminie Dobra